Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Χρηματοπιστωτικές συμβάσεις ή αλλιως παιγνιο...

Αποτελεί κοινό τόπο οτι τα μέτρα που επιβάλλονται από τους πιστωτές μας μέσω του ΔΝΤ, αποσκοπούν να ανακτήσει η Χώρα τη χαμένη εμπιστοσύνη των πιστωτών. Ποιοι όμως ειναι αυτοί οι πιστωτές; Οι ομολογιούχοι δανειστές, αυτοί δηλαδή που αγόρασαν ομόλογα ελληνικού Δημοσίου, αγόρασαν δηλαδή το ελληνικό χρέος, αποτελούν τη πρώτη ομάδα πιστωτών. Μια άλλη εξίσου σημαντική κατηγορία αποτελούν τα αντισυμβαλλόμενα μέρη του ελληνικού Κράτους σε συμβάσεις Swaps, Forwards, Futures, Options. Όλοι αυτοι κατηγορήθηκαν από την ιθαγενή ιντελλιγκένσια ως κερδοσκόποι, και επακολουθως δεν ειμαστε υποχρεωμένοι να τους πληρώσουμε. Η στάση πληρωμών στο Εκουαδόρ (βλ. εδω ) ήταν μια εξέλιξη που τόνωσε αυτή την επιχειρηματολογία Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι κάθε σύμβαση αποσκοπεί στο κέρδος των μερών, αλλιώς γιατί να καταρτίσει κάποιος μια σύμβαση αν δεν προσδωκά ώφελος ; Επομένως , η προσδοκία κέρδους από μια σύμβαση δεν σημαίνει ότι καταλύεται η αρχή του pacta sund servanda ανευ ετέρου. Οι εξωχρηματιστηριακές αυτές συμβάσεις, ή οπώς αλλιώς λέγονται οι συμβάσεις του ''εμπορίου του χρήματος'' συνάπτονται για τρεις κυρίως λόγους : α) είτε για κερδοσκοπικούς καθαρά λόγους, οπότε πλέον μιλάει κανείς για τους speculators,speculation κλπ είτε β) ως συμβασεις εξισορροπητικης κερδοσκοπιας (arbitrage) είτε γ) ως συμβάσεις αντιστάθμισης κινδύνων, εξισορόπησης ισολογισμών, άλλωστε συχνά αναφέρονται αυτές οι συμβάσεις ως εργάλεια επεξεργασίας και διαμόρφωσης των στοιχείων του παθητικού και ενεργητικού ενός ισολογισμού. Με αυτόν τον τρόπο άλλωστε και η Ελλάδα κατόρθωσε να παρουσιάσει ισολογισμούς που θα τις επέτρεπαν να γίνει μέλος της Ευρωζώνης. Φυσικά η Ελλάδα δεν μπορούσε από μόνη της να καταρτίσει τέτοιες συμβάσεις ούτε είχε τη σχετική τεχνογνωσία και έτσι απευθύνθηκε στη Goldman Sachs, ένα χρηματοπιστώτικο ίδρυμα, ώστε να διαμεσολαβήσει στη σύναψη των σχετικών Swaps που θα επέτρεπαν στον ελληνικό ισολογισμό να κρύψει τις αδυναμίες του. Αυτή η πρακτική δεν είναι παράνομη, κινείται όπως λέγεται στη λεγόμενη φαιά ζώνη μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, (θυμίζοντας τη διάκριση σε φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή). Αυτές λοιπόν οι συμβάσεις Swaps, μαζί με τις συμβάσεις Forwards, Futures και Options αποτελούν τις τέσσερις σημαντικότερες μορφές σε εξωχρηματιστηριακό επίπεδο των συμβάσεων διαφοράς (Differenzgeschaft), δηλαδή των συμβάσεων εκείνων , των οποίων η πραγματική εκπλήρωση των συμβατικώς καθορισμένων παροχών, που συνιστούν συνήθως εμπορεύματα, αξιόγραφα, χρηματοοικονομικά προιόντα, αποκλείεται ήδη από την κατάρτιση, αλλά στη συμβατικώς καθοριζόμενη μέρα εκλήρωσης πληρωτέα είναι μόνο η διαφορά μεταξύ της συμφωνημένης τιμής και της πραγματικής τιμής από το χαμένο στο κερδισμένο μέρος. Για αυτές τις συμβάσεις γεννάται το θέμα κατά πόσο δημιουργούν δικαστικώς επιδιώξιμη υποχρέωση ή απλώς μια ατελής/φυσική ενοχή. Με απλά λόγια γεννάται το θέμα αν αρνηθεί η Ελλάδα να πληρώσει το χρέος της από τέτοιου είδους συμβάσεις μπορούν να τα ζητήσουν οι δανειστές της δικαστικώς ;
Ο γερμανικός αστικός κώδικας (BGB- Bürgeliches Gesetz Buch), τον οποίο έχει ως πρότυπο ο ελληνικός, περιείχε το 1896 μια ρύθμιση στο άρθρο 762 ότι οι υποχρεώσεις που δημιουργούνται από συμβάσεις διαφοράς δεν είναι δικαστικώς επιδιώξιμες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1897 η Ελλάδα για πολλοστή φορά τίθεται σε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και στο ΔΝΤ της τότε εποχής. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα απέκτησε Αστικό Κώδικα μόλις το 1940. Η σύγχρονη μορφή του BGB στο άρθρο 762 ορίζει ότι από παίγνιο και στοίχημα δεν γεννάται απαίτηση, ότι όμως καταβλήθηκε εκούσια από τον οφειλέτη μιας τέτοιας υποχρέωσης δεν αναζητάται. Το ίδιο προβλέπει και ο ελληνικός ΑΚ στο 844 και 845. Βέβαια, η γερμανική νομολογία αλλά και θεωρία προχώρησε σε μια διάκριση των συμβάσεων διαφοράς με βάση το σκοπό κατάρτισης τους. Διέκρινε έτσι σε κερδοσκοπικές συμβάσεις διαφοράς, τις οποίες θεώρησε ότι δημιουργούν μη δικαστικώς επιδιώξιμες απαιτήσεις και σε εξασφαλιστικές συμβάσεις διαφοράς, οι οποίες δημιουργούν υποχρεώσεις δικαστικώς εξαναγκαστές. Το ζήτημα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο διότι ο γερμανικός νόμος των εμπορικών αξιογράφων WpHG διευκρινίζει ότι εφόσον μια σύμβαση εμπίπτει στη κανονιστική του εμβέλεια τότε είναι δικαστικώς επιδιώξιμη ανεξάρτητα αν είναι σύμβαση διαφοράς. Αντίστοιχες ρυθμίσεις συναντώνται και στο αγγλοσαξωνικό Δίκαιο, εκεί η νομολογία για να διακρίνει αν μια σύμβαση δημιουργεί ή όχι δικαστικώς επιδίωξιμη αξίωση καταφεύγει στο ασαφές, προβληματικό, δυσχερώς προσδιορίσιμο κριτήριο της ύπαρξης ή μη κερδοσκοπίας. Τέλος, δεν μπορεί να λησμονηθεί ότι η συναλλακτική παγκοσμιοποίηση υπερτερεί κατά πολύ της νομικής ''παγκοσμιοποίησης'' ή αλλιώς η ανυπαρξία ομοιόμορφου δικαίου σε τέτοια ζήτήματα εγείρει σοβαρότατα προβλήματα σε επίπεδο ιδιωτικού διεθνούς Δικαίου και ιδίως σε επίπεδο εφαρμοστέου Δικαίου.
Με απλά λόγια, ο Νόμος ορίζει ότι αν κάποιος έχει να λαμβάνει από κάποιον χρήματα λόγω παιγνιου ή στοιχηματος (χαρτιά, ιππόδρομος, καζινο κλπ) δεν μπορεί να τα διεκδικήσει δικαστικώς. Το θέμα είναι πως είναι δυνατόν να μην θεωρείται ως τετοια μια σύμβαση Forward, δηλαδή μια συμφωνία μεταξύ δύο συμβαλλομένων να πουλήσουν ενα χρηματοπιστωτικό προϊον σε μια ορισμενη μελλοντικη ημερομηνια κια σε καθορισμένη τιμη. Πχ ο Α συμφωνεί να πουλήσει εναντι 120Ε στις 12.12.2011 ενα ομολογο που έχει αξία στις12.12.2010 100Ε. Η αξία που θα εχει στις 12.12.2011 είναι ουσιαστικά μια πρόβλεψη, ενα τυχαιο γεγονος, ενα πονταρισμα. Ακριβως, για αυτο το λογο τοσο στη Γερμανια όσο και στην Αγγλια εχουν ψηφιστει ειδικοί νομοι οι οποιοι εξαιρούν τις συμβασεις σε χρηματοπιστωτικα παραγωγα απο τη ρύθμιση των τυχηρων συμβασεων παιγνιου και στοιχηματος, οριζοντας οτι οι συμβασεις στα λεγομενα Derivatives δημιουργούν πλήρεις/τελειες ενοχές, δηλαδη οι υποχρεωσεις των μερων ειναι δικαστικως επιδιωξιμες, εκτος και αν αποδειχθει οτι καταρτιστηκαν για καταχρηστικη κερδοσκοπια ή για ψυχαγωγια (;)
Η ευκολη λυση ειναι να πει κανεις "δεν πληρωνω", σιγουρα ομως αν ρωτησει κανεις καποιον οφειλετη χρηματων απο στοιχηματα, χαρτια κλπ το τελευταιο που φοβαται ειναι το δικαστηριο. Σε επιπεδο κρατων, το ρολο του μπραβου υποδυονται οι οικοι αξιολογησης της πιστοληπτικης ικανοτητας των κρατων...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου